چطور خشونت خانگی بر سلامت روان زنان تاثیر می‌گذارد؟

وقتی صحبت از خشونت های خانگی می‌شود، بیشتر افراد فکر میکنند که این مفهوم صرفا ضرب و شتم و یا خشونت های جنسی است. بسیاری از مراجعین در زمان مراجعه به متخصصین حوزه سلامت روان (مشاوران، روانشناسان، روانپزشکان و مددکاران) وقتی مشکل خود را ذکر می کنند، اگر در مورد خشونت عاطفی توسط فردی قرار گرفته باشند، بیان نمیکنند؛ چون فکر میکنند خشونت عاطفی جزئی از خشونت نیست!

انواع خشونت های خانگی
برخلاف نظر عموم جامعه و طبق برخی مقالات انجام شده در ایران، از لحاظ تعداد و انواع خشونت، مقام نخست برای خشونت عاطفی و سپس خشونت های جسمی و جنسی بوده است. این میزان نشان از میزان بالای خشونت خانگی دارد که جای نگرانی دارد. تعریف خشونت، آسیب جسمی، جنسی و روانی‌ای است که شخصی بر شخص دیگر اعمال میکند. آکادمی ملی علوم امریکا، خشونت را رفتاری تعریف میکند که توسط فردی به قصد تهدید یا آزار بدنی دیگران بروز میکند. (سالاری فر، 1389)

تاثیر روانی خشونت خانگی بر زنان
خشونت خانگی تاثیرات منفی گسترده ای بر سلامت جسم، روان و تولید مثل زنان دارد. در نتیجه قربانیان خشونت خانگی اکثر اوقات نیاز به خدمات دیگری هم دارند. خدمات مراقبتی، اورژانسی و حتی بیمارستانی. شاید در پی خشونت های خانگی، زنان بعد از مدتی جراحات و مشکلات جسمیشان بهبود یابد – که البته همیشه اتفاق نمیفتد – اما مشکلات و درگیری های روانی و اختلالاتی که در پی این خشونت ها اتفاق میفتد، میتواند مزمن باشد و تا مدت طولانی‌ای ایجاد مشکل کند. این مشکلات شامل: اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه، افسردگی و احتمال خودکشی است.
برای پیشگیری از خشونت خانگی چه کنیم؟
در هر رشته ای که با انسان سر و کار دارد، بحث پیشگیری هم بسیار مهم است. پیشگیری به معنای این است که مراجع و یا اطرافیان او زودتر از اینکه مشکل مزمن شود و شرایط نگران کننده، مشکل را تشخیص داده- اند و از وقوع مشکل بزرگتر جلوگیری کرده‌اند. حالا در این موضوع خاص چطور میتوان پیشگیری کرد؟
شاید گفتن این موضوع در نوشته راحت باشد و یا شاید فقر مالی و فرهنگی، اعتیاد و … مانعی بر سر اجرا شدن این موارد باشد اما بیان کردن این راهکار ها، خالی از لطف نیست.
 برای جلوگیری از شکل‌گیری خانواده مشکل دار، بهتر است که مشاوره های پیش از ازدواج، بسیار جدی گرفته شود. بخشی زیادی از خشونت های خانگی به علت نامناسب بودن ازدواج هایی است که صورت میگیرد.
 مصرف مواد مخدر میتواند در میزان خشونت های خانگی بسیار دخیل باشد. گاها با مصرف یکسری از مواد مخدر ها و یا قرص های روان گردان، میزان خشونت مصرف کنندگان بیشتر شده و حتی میتوانند صدمات جبران ناپذیری ایجاد کنند. چندی پیش در کرمانشاه، پدری با مصرف بی رویه شیشه، 5 عضو خانواده خود را به قتل رساند.( خبرگزاری رکنا – بیست و ششم مهر 1402)
مطالعات نشان داده است که در سال های اخیر آمار خشونت های جسمی کمتر و خشونت های روانی افزایش یافته است. پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که دلیل این موضوع، آگاهی بیشتر جامعه به خشونت‌های جسمی و از همه مهم تر، پیگیری های قانونی در صورت شکایت فرد آسیب دیده است. اما همچنان پژوهشگران تاکید میکنند که در مورد زنان، قوانین نوع خشونت ها را به سمت روانی – کلامی سوق داده اند.
در پژوهشی که در مورد سلامت روان زنان استان چهارمحال بختیاری صورت گرفت، به این نتیجه رسیدند که زنانی که مورد خشونت خانگی قرار گرفته اند، شکایت پرخاشگری، افسردگی و مشکلات جسمانی داشته‌اند.
از سوی دیگر، زنانی که مورد خشونت قرار گرفته اند، تا سه دو نیم برابر دیگر زنان امکان داشتن اختلال روانیشان بیشتر است. (دولتیان و همکاران – 1387)

نقش خانواده در خشونت خانگی
در بین تمامی نهادها، سازمان و موسسات اجتماعی، خانواده نقش بسزایی دارد و میتوان به جرات گفت که آسیب های اجتماعی بی رابطه با خانواده نیست. (ساروخانی،1386)خشونت خانوادگی، موضوعی است که پشت درهای بسته نگه داشته شده است و در سال های اخیر به طور فزاینده ای مطالعات و تحقیقات درباره تجارب زنان کتک خورده و خشونت دیده انجام شده است. (Segal 1999)

میلاد زارعی

روانشناس و هیپنوتراپیست